Psychodeliki to klasa związków działających na układ serotoninergiczny, zmieniających świadomość, takich jak dietyloamid kwasu lizergowego (LSD), psylocybina (magiczne grzyby), 3,4-metylenodioksymetamfetamina (MDMA lub ecstasy) czy dimetylotryptamina (DMT). Każda z tych substancji wpływa na mózg w nieco inny sposób.
Ostatnie lata przyniosły liczne badania kliniczne, które wykazały, że substancje psychodeliczne (przyjmowane w medycznie kontrolowanym i wspierającym środowisku) mogą poprawiać stan osób z zaburzeniami nastroju, takimi jak ciężka depresja, zaburzenia lękowe czy PTSD.
Obecnie część naukowców bada, czy te potężne leki mogą również leczyć fizyczne uszkodzenia mózgu i inne zaburzenia wynikające z przerwania połączeń nerwowych. Może to mieć znaczenie dla leczenia udarów, urazów mózgu oraz chorób neurologicznych, takich jak Alzheimer i Parkinson.
Rozszerzanie zdolności uczenia się – Pokonywanie Okresów Krytycznych?
Ludzkie mózgi rozwijają się w taki sposób, że pewne umiejętności są łatwiej nabywane tylko w określonych etapach rozwoju, znanych jako okresy krytyczne. Na przykład pierwsze 6 lat życia jest kluczowe dla nauczenia się przez człowieka generowania mowy. Jeśli w okresie krytycznym z jakiegoś powodu człowiek nie będzie miał kontaktu z językiem, już nigdy nie nauczy się mówienia, mimo że jego aparat głosowy będzie zdrowy. Wynika to z nieodpowiedniego rozwoju niektórych obszarów mózgu, nie rozwijają się odpowiednio ośrodki mowy, których okno rozwojowe kończy się w wieku 6 lat.
W najnowszych badaniach okazało się, że psychodeliki mogą otworzyć okres krytyczny uczenia się niektórych umiejętności u gryzoni. Badacze z Uniwersytetu Johns Hopkins w USA odkryli, że dorosłe gryzonie, którym podano psychodeliki, nauczyły się pewnych umiejętności społecznych, które normalnie nabywa się tylko w młodości. Trenowano dorosłe myszy, które nie miały pewnych umiejętności społecznych, aby kojarzyły określone środowisko z samotnością, a inne z interakcją społeczną. Początkowo nierozwinięte społecznie myszy preferowały miejsca izolacji. Po podaniu pojedynczej dawki LSD, psylocybiny lub innego psychodelika, mogły wybrać, gdzie spędzić czas. Większość preferowała miejsce społeczne.
!Tym samym pokonały okres krytyczny uczenia umiejętności społecznych przyswajając je w późniejszym wieku, niż wynikało to z wiedzy naukowej!
„Dzieje się tak, prawdopodobnie dlatego, że psychodeliki pozostają długo przyłączone do receptorów serotoninowych, co przytłacza neurony i powoduje ich ponowne uruchomienie, jak pełny restart po zawieszeniu się komputera. Kaskada wydarzeń komórkowych, która następuje, resetuje mózg do wcześniejszego etapu rozwoju” – twierdzi dr Dölen, autor badań.
Czy przyda się to w rehabilitacji po uszkodzeniach mózgu?
Taka zdolność ma potencjalne znaczenie dla leczenia udarów i urazów mózgu.
Kiedy osoba doznaje uraz neurologicznego i pewna część neuronów odpowiedzialna np. za mowę ulega uszkodzeniu, mózg szuka dróg zastępczych do nauki tej umiejętności. Mówi się, że okres krytyczny dla nauki mowy i umiejętności motorycznych po takim zdarzeniu ponownie się otwiera, co pozwala na odzyskanie części utraconych zdolności. Jednak zwykle zamyka się on w ciągu sześciu miesięcy, co utrudnia dalszą poprawę po tym czasie.
Psychodeliki mają szansę ponownie otworzyć albo wydłużyć okno uczenia się umiejętności dlatego mogą być szansą dla osób cierpiących na zaburzenia neurologiczne oraz doznających uszkodzenia mózgu.
Ponowne otwarcie okresu krytycznego uczenia się jest także pośrednio dowodem na znaczenie psychoterapii po podaniu leków, znanej jako integracja psychodeliczna. Po doświadczeniu psychodelicznym mózg jest bardziej otwarty i podczas integracji może dojść do stworzenia nowych szlaków sygnałowych w mózgu.
Jeśli interesuje Cię ten temat – Wejdź na moje social media!
Anna Grochowska
Cytowania: Nardou R., Sawyer E., Song Y.J., Wilkinson M., Padovan-Hernandez Y., de Deus J.L., Wright N., Lama C., Faltin S., Goff L.A., Stein-O’Brien G.L., and Dölen G. Psychedelics reopen the critical period for social reward learning. Nature 2023. DOI: 10.1038/s41586-023-06204-3
(Artykuł powstał na podstawie artykułu Meryl Davids Landau, National Geographic, Ciencia, 23.08.23)